GELİR bakımından Avrupa’nın sonlarında yer alırken yatırım tercihlerinde de ‘garanti’ seçeneklere yöneliyoruz. Avrupa İstatistik Ofisi Eurostat’ın verilerine göre tasarruf tercihlerinde nakit ve mevduatın payında Avrupa’nın zirvesinde, hisse yatırımcılığında ise sonlarında yer alıyoruz. ING ve Ipsos’un yaptığı araştırmaya göre Türkiye’de hanehalkları en önemli tasarruf aracı yastık altı birikimi olmaya devam ediyor. Bir diğer yandan yastık altına gitmeyen para da enflasyonun altındaki getirilere rağmen mevduata yöneliyor. Eurostat’ın 2022 yılı verilerine göre Avrupa Birliği ülkelerinde hanehalkı birikiminin yüzde 34.1’i nakit ve mevduatta tutuluyor. Birikimlerin yüzde 32.8’i hisse yatırımcılığında değerlendiriliyor. Türkiye’de yatırım tercihleri ise AB ülkelerinin genelinden net bir şekilde ayrışıyor.
1.3 TRİLYON VADESİZDE
Türkiye’de 2022’de hanelhalkı birikiminin yüzde 73’ü nakit ve mevduatta değerlendirilirken hisse yatırımcılığının payı yüzde 10’un altında bulunuyor. Türkiye’nin ardından Avrupa’da nakit ve mevduat tutmayı en çok seven ülkeler yüzde 59.7 ile Güney Kıbrıs Rum Kesimi ve yüzde 58 ile Yunanistan oldu. Nakit ve mevduat yatırımının finansal varlıklar arasındaki en düşük payı ise İskandinav ülkeleri İsveç ve Danimarka’da görüldü. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) verilerine göre 2023 sonunda yurt içi yerleşiklerin mevduat birikimi 13.7 trilyon lira seviyesinde bulunuyor. 13.7 trilyonluk birikimin 8.5 trilyon lirası Türk Lirası’nda tutuluyor. 8.5 trilyonluk birikimin 1.3 trilyon lirası ise hiçbir faiz getirisinin olmadığı vadesiz hesaplarda bulunuyor. Döviz tevdiat hesaplarının büyüklüğü 4.3 trilyon liraya, kıymetli maden birikimi de 871 milyar liraya ulaştı.
Yatırımın yüzde 11’i borsada
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) verilerine bakıldığı zaman da tablo değişmiyor. Türkiye, 38 üyeli OECD’de nakit ve mevduat tutmayı en çok seven ülke olarak ayrışıyor. 2022’de Türkiye’de hanehalkı birikimlerinin yüzde 9.7’sinin değerlendirildiği hisse yatırımcılığında ise İsrail’in ardından sondan ikinci sırada yer alıyor. 2023’te borsadaki yatırımcı sayısı halka arzların etkisiyle 8.5 milyona kadar yükselmişti. Ancak yurt içi yerleşiklerin 22.6 trilyonluk finansal birikimi arasında pay senetlerinin büyüklüğü 2.6 trilyon liraya (yüzde 11) yükselebildi.
